VONK Museumpark

Bovenstaand beeld toont het VONK* museumgebouw dat geheel op het terrein van de Leeuw wordt gerealiseerd. Op de voorgrond zien we het openbaar toegankelijk terras, de fietsenstalling en de wandel- en fietspaden richting het Genneper Parken. De erfafscheiding is zoveel mogelijk landschappelijk vormgeven, zoals hier te zien door de brede heggen tussen openbaar park en terras.

Het zoekgebied van VONK* ligt in het hart van dit beekdallandschap. Hier ligt een enorme kans voor structuurversterking en uitbreiding van het cultuurhistorische landschap en het klimaatrobuust maken van het gebied.

Het museumpark VONK* wordt tot 3,5 hectare uitgebreid. Hiervoor wordt een deel van het terrein van verkeersschool Leeuw en het baggerdepot als uitbreidingslocatie gebruikt. Het merendeel van het terrein van Leeuw, ongeveer 70%, blijft openbaar park. Door het huidige parkteerterrein voor de verkeersschool te transformeren naar openbaar groen, wordt de connectie tussen het Stadswandelpark en de Genneper Parken versterkt, het park maakt een sprong over de Boutenslaan.

De erfgrens van het museumpark loopt niet evenwijdig met de Boutenslaan, maar volgt juist de verkavelingstructuur van het beekdallandschap, haaks op de oorspronkelijk loop van de Tongelreep. Het museumgebouw wordt op afstand geplaatst van de Boutenslaan, zodat er vanaf deze weg, zichtlijnen langs het gebouw naar het park ontstaan. Over het openbaar gedeelte van het voormalige verkeersschoolterrein van Leeuw wordt een fiets- en wandelroute aangelegd die het huidige fietspad vervangt. Deze onverharde paden zijn gebaseerd op de historisch veedriften die hier ooit lagen en krijgen daarmee meer cultuurhistorische betekenis.

Belangrijk voor zowel het Museumpark VONK* als de Genneper Parken is de zichtrelatie tussen de Boutenslaan en de Genneperweg. Enerzijds wil het museum graag zichtbaar zijn voor bezoekers, anderzijds dient het museumgebouw het zicht op de Genneper Parken niet te blokkeren. Er is een balans gevonden tussen deze op het oog tegenstrijdige wensen door twee vista’s te creëren die zowel zicht geven op het achterliggende park, als (een deel van) het museumgebouw.
Bovenstaand vogelvluchtperspectief laat de breed opgezette entree duidelijk zien. Er wordt een fijnmazig netwerk van fiets- en wandelpaden gerealiseerd. Zij vormen belangrijke recreatieve verbindingen tussen de Genneper Parken en de Boutenslaan. De rationele wegenstructuur refereert aan het historisch agrarisch karakter van de Genneper Parken en zijn gebaseerd op het historisch wegenpatroon van het 19e eeuwse landschap.

In het inrichtingsplan vormen de gebiedskenmerken van het beekdallandschap het uitgangspunt. Een belangrijk streven is om zoveel veel mogelijk biodiversiteit te realiseren op het beschikbare oppervlak. In vergelijking met de huidige situatie wordt er 15% meer groen, 50% meer poelen en waterpartijen en 1,8 km aan nieuwe houtopstanden gerealiseerd. Bovendien zal er, na realisatie van dit plan, 2/3 minder verharding en bebouwing in het gebied zijn. We maken gebruik van jonge aanplant omdat deze tijdens hun groei veel CO2 vastleggen. Door de jonge aanplant ontstaat een jong cultuurlandschap dat zich overtijd kan evolueren tot een volwaardig onderdeel van de Genneper Parken. Zo leveren zowel het landschap als de bebouwing door het gebruik van massieve houtbouw, een bijdrage in de CO2-reductie doelstellingen.

Het museale concept van VONK* biedt kansen om het huidige preHistorisch dorp beter aan te laten sluiten op de omgeving. Het maken van zichtrelaties, met name aan de zuidzijde met de historische bolle akkers, versterkt de connectie en inbedding in het beekdallandschap.

Voor het nieuwe gedeelte van het Museumpark VONK* beginnen we niet met een leeg veld, de bestaande landschapselementen worden in het ontwerp verwerkt. Het groen talud van het baggerdepot met hoog opgaand struweel en populieren, wordt zoveel mogelijk intact gelaten. Er wordt één snede gemaakt, om met een zichtlijn de relatie te maken tussen het nieuwe en bestaande deel van het museumpark. Ook wordt het noordelijkst deel van het talud weggehaald, dit om ruimte te maken voor de benodigde parkeerplaatsen. De bestaande sloten, ten zuiden van het preHistorisch dorp en ten noorden van de Dahliatuin, worden in het museumpark VONK* meegenomen en behouden. De opslag van het preHistorisch dorp wordt getransformeerd tot de nieuwe locatie van het tijdvak ‘Jagers & Verzamelaars’. Hierdoor is er voldoende ruimte voor de overgangen tussen de tijdvakken en het plaatsen van de vonken.

Het ontwerptraject voor het Museumgebouw bevindt zich nog in een vroeg stadium. De getoonde beelden geven ruimtelijke uitgangspunten mee en tonen en mogelijk wensbeeld voor de verdere ontwerpfasen van het gebouw.

Het gebouw wordt voorzien van een omgekeerd zadeldak, hierdoor wordt de lichttoetreding gemaximaliseerd. Rijdend op de Boutenslaan of wandelend in de omgeving lijken de hoge punten van het dak langs elkaar heen te bewegen, waardoor het dak in beweging komt. Daarmee biedt het oriëntatie en vormt het een baken in de omgeving. Het dakpakket is voldoende dik zodat lokale grassen, struiken, en kruiden hierop kunnen groeien.

De gevels zijn zoveel mogelijk glas zodat het dak lijkt zweven. Dichte volumes in het gebouw staan los en op afstand van de gevel. Hierdoor heeft het gebouw een transparant karakter. Het omliggende landschap is hierdoor vanuit het gebouw bijna overal ook goed zichtbaar. De dichte volumes blijven ook ruim onder het sculpturale houten dak, zodat het dak ruimtelijk doorloopt. Hierdoor ontstaan ruimtes op verdieping die benut kunnen worden voor bijvoorbeeld kantoren.

Het casco van het museumgebouw wordt van hout gemaakt: houten dakplaten, ondersteund door gelamineerde liggers. De liggers worden ondersteund door gepelde houten stammen. Met de toepassing van een massief houten constructie wordt CO2 vastgelegd voor misschien wel enkele honderden jaren.

Het dikke, groene dakpakket voegt ecologische waarde toe en voegt zich in het omringende landschap. Op het dak groeien lokale struiken, grassen en kruiden. Het biedt ruimte voor lokale flora en fauna, versterkt de biodiversiteit en sluit aan op het ecologisch systeem van de Genneper Parken. Per seizoen zal het karakter van het museumgebouwen, net als de omgeving waarin ze staat, anders zijn. Het groene daklandschap verbetert de luchtkwaliteit door het invangen van fijnstof van de Boutenslaan. Het groendak fungeert tevens als extra isolatie en warmtebuffer.

Om het belang van het landschap en het beekdal voor de ontwikkeling van Eindhoven te benadrukken wordt het dak van het entreegebouw publiek toegankelijk gemaakt. Op die manier worden historische landschapselementen van bovenaf zichtbaar.